ساعت و تقویم ایران

در جامعه‌ای که حکومتش توتالیتر است، آدم ناچار است با قدرت ارتباط مستقیم داشته باشد؛ راه گریزی وجود ندارد. به همین دلیل سیاست هرگز انتزاعی نمی‌شود. به صورت نیرویی خشن، بی‌رحم و آشکار باقی می‌ماند که تمام چند و چون زندگی ما را تعیین می‌کند: چه بخوریم، چه طور زندگی کنیم و کجا کار کنیم. چنین حکومتی مثل یک بیماری همه‌گیر، مثل طاعون، هیچ کس را مستثنی نمی‌کند.  تناقض در این‌جاست که این دقیقا همان روشی است که حکومتِ توتالیتر با آن دشمنانش را می‌پروراند: شهروندانِ سیاسی شده. انقلابِ مخملی فقط حاصل کار سیاستمدارانِ سطح بالا نیست، بیش از آن حاصلِ آگاهی شهروندانِ معمولی است که آلوده‌ی سیاست شده‌اند.