فرم های اختصاصی
چاپ افست
رایجترین روش، برای چاپ محصولاتی است که در آن چاپ با تیراژ بالا انجام می شود. چاپ روزنامه ، کتاب ، مجله و … نمونه هایی از چاپ افست هستند.
فرآیند چاپ افست به این صورت است که ابتدا در بخش لیتوگرافی، براساس طرح اولیه، صفحاتی از جنس آلومینیوم در قالب زینک (پلیت) ساخته میشود. با توجه به اینکه در این روش چاپی از سیستم رنگی چهار رنگ CMYK استفاده میشود به طور معمول برای طرحها چهار زینک مجزا برای هر رنگ ساخته می شود. البته در برخی موارد یک یا چند زینک دیگر برای ترکیب رنگ خاص دستی نیز تهیه می شود.
فرم های اختصاصی
به کارهای چاپی که بصورت جداگانه و اختصاصاً برای شما در یک شیت چاپی قرار بگیرید فرم اختصاصی گفته می شود. در فرم های اختصاصی شما محدود به هیچ کدام از معیار های فرم های عمومی نیستید. در فرم های اختصاصی شما امکان تعیین نوع و سایز کاغذ، تعداد رنگ های چاپ، تیراژ چاپ و غیره را دارید. بطور کلی در چاپ اختصاصی تمام خواسته های شما برآورده خواهد شد.
نقش طراحی گرافیک در چاپ های اختصاصی
بیشتر رنگ ها در چاپ اختصاصی بسیار نزدیک به آن چیزی که شما می خواهید در می آیند البته این به طراحی درست شما در فایل ارسالی به لیتوگرافی بستگی دارد . وجود چاپ اختصاصی به این معنا نیست که ضعف های موجود طراحی صورت گرفته را جبران بکند و فقط پرداخت هزینه زیادی است، در چاپ اختصاصی و خدماتی که چاپ اختصاصی به شما ارائه می دهد باید از ابتدا کار را بدست کاردان بسپارید . میتوان گفت طراحی گرافیک نقش بسیار پررنگی در چاپ دارد که در بعضی موارد با تکنیک های چاپ قابل جبران نیستند.
سایز های متعارف در چاپ افست
دستگاه های چاپ افست از ابعاد 25×35 تا 100×140 وجود دارند به همین دلیل بايد دقيقا محاسبه شود كه انجام كار چاپي ما با كدام يك از اين دستگاهها به صرفه تر است چون در تيراژ هاي بالا استفاده از دستگاه مناسب از نظر هزینه تفاوت زيادي در كل هزينه ها ايجاد مي كند.
مثلا كاري با ابعاد 25×35 و تيراژ 10000 را ميتوانيم هم با دستگاه 50 ×70 و دو دور چاپ كنيم و هم با دستگاه 100×70 و يك دور . كه چاپ با 100×70 به صرفه تر است. البته بايد هزينه فيلم و زينك را هم در نظر گرفت. و ممكن است در كارهاي با تيراژ متوسط با احتساب هزينه فيلم و زينك تفاوتي در استفاده از دستگاههاي مختلف از نظر هزينه ايجاد نشود.
دستگاه های چاپ افست به واسطه اندازه سیلندر نام گزاری می شوند .
1- دستگاه جی تی او
دستگاه GTO قابلیت چاپ تا سایز 52 در 35 را دارد . و عمدتا برای چاپ کارهایی با سایز کوچک و تیراژ های کمتر مانند : تراکت، سربرگ، پاکت های اداری، بروشور و … مورد استفاده قرار می گیرد.
2- دستگاه چاپ دو ورقی
دستگاه چاپ دو ورقی قابلیت چاپ تا سایز 70 *50 را دارد. این دستگاه رایج ترین مدل دستگاه در میان چاپخانه های ایران است چراکه اکثر سفارش ها را با این دستگاه می توان انجام داد. کارهایی مانند کتاب، مجله، سررسید، فولدر، بروشور، کاتالوگ، پوستر و … با این دستگاه انجام می شود.
3- دستگاه چهار و نیم ورقی
دستگاه چهار و نیم ورقی قابلیت چاپ تا سایز 70 *100 را داراست. از این دستگاه بیشتر در صنعت چاپ و بسته بندی استفاده می شود چراکه در صنعت بسته بندی تیراژ سفارش ها بالاست و محدودیت زمان برای انجام آنها وجود دارد
لیتوگرافی
یکی از مراحلچاپ افست لیتوگرافی است که در آن طرح آماده شده بر روی صفحه هایی فلزی از جنس آلومینیوم بنام زینک یا پلیت در رنگ های تفکیک شده پرینت می شود. در واقع لیتوگرافی به عنوان مادر صنعت چاپ بحساب می آید.
در فرایند ليتوگرافي ابتدا فايلها به چهاررنگ اصلی سازنده ي خود تقسيم مي شوند و سپس تصوير مربوط به هر رنگ با نوعي پليمر مخصوص بر روي صفحه ي فلزي چاپ مي شود .
جنس سطح اين ورقه ي فلزي از موادي پوشانيده شده است كه به هيچ عنوان مركب چاپ را به خود جذب نميكند. در عوض جنس مواد پليمري كه طرح را با آن را بر روي زينك چاپ مي كنند جاذب مركب مي باشد. از همين خاصيت در چاپ استفاده مي شود.
براي ساخت زينك دو روش وجود دارد روش قديمي كه امروزه هنوز هم كم و بيش مورد استفاده قرار مي گيرد از دستگاهي به نام ايميج ستر (Image Setter)استفاده مي شود. اين دستگاه هر چهار فايل تفكيك شده از فايل اصلي را با رنگ مشكي بر روي طلق شفاف پرينت مي گيرد. در حقيقت دستگاه ايميج ستر چيزي جز يك پرينتر سياه و سفيد بزرگ ليزي با قابليت پرينت بر روي طلق شفاف نيست.
البته دقت چاپ و رزولوشن پرینت در اين دستگاه فوق العاده بالاست. پس از اينكه اين طلق ها آماده شد آنها را بر روي زينك هاي خام چسبانده و با گيره هاي مخصوصي فيكس مي كنند. سطح زينك خام از ماده ي پليمري جاذب مركب پوشانده شده است و در طي فرايند ساخت زينك قسمت هاي اضافي از روي سطح آن برداشته مي شود تا فقط بخشهاي طرح باقي بماند. در حقيقت عمليات چاپ بر روي زينك برعكس حالت معمول انجام مي شود.
جنس مواد پليمري كه سطح زينك را پوشانده است به نور فرابنفش حساس است و در صورت قرار گرفتن در مقابل نور تبخير مي شود. پس از اينكه طلق هاي شفاف كه به آنها فيلم گفته مي شود را بر روي زينك بستند آنها را در محفظه اي قرار مي دهند تا نور ببينند.
در اثر نور ديدن در بخشهايي از زينك كه در مقابل طلق شفاف قرار گرفته و نور مي بيند مواد پليمري تبخير مي شوند و از بين مي روند اما در بخشي كه زينك در مقابل بخشهاي سياه شده ي فيلم قرار ميگيرد و نور نمي بيند مواد پليمري باقي مي مانند.
پ سپس زينك را در محلولي قليايي (معمولاً از مشتقات آمونياك) شستشو مي دهند تا بخشهاي باقي مانده ي مواد پليمريكهنور ديده اند ولي هنوز كم و بيش بر سطح زينك باقي مانده اند پاك شوند و اصطلاحاً زينك ظاهر شود.
پس از آن زينك در محلولي ديگر شستشو داده مي شود تا بخشهاي نور نديده ي آن تثبيت شوند. بابر اين ساخت زينك در اين روش شامل تهيه ي فيلم و سپس ساخت زينك است.
اما در روش هاي جديد تر از دستگاهي به نامPlate Setterاستفاده مي شود كه بدون درست كردن فيلم مستقيماً زينك را مي سازد. يعني فايل از كامپيوتر به دستگاه ارسال مي شود و زينك آماده از دستگاه خارج مي شود. ميتوان گفت كه دستگاه پليت ستر، پرينتر زينك است. توجه داشته باشيد كه متداول است كه به ورقه ي فلزي توليد شده در حالت اول زينك و در حالت دوم پليت مي گويند